Pracownicze Plany Kapitałowe to pomysł na stworzenie dodatkowej puli pieniędzy, z której będzie zwiększać wysokość standardowej emerytury. Idea PPK zakłada, że w oszczędzaniu bierze udział nie tylko pracownik, ale także pracodawca oraz Skarb Państwa. Dzięki temu suma zaoszczędzonych pieniędzy powinna być znacznie wyższa niż w przypadku wpłacania składek tylko przez osobę ubezpieczoną. Sprawdźmy, jakie są szczegółowe zasady korzystania z PPK.


Podstawą prawną PPK jest ustawa z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U. 2018 poz. 2215), która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2019 r. Opisuje ona proces gromadzenia pieniędzy w Pracowniczych Planach Kapitałowych, zawierania umów dotyczących zarządzania nimi oraz umów o ich prowadzenie, jak również dokonywania wpłat i wypłat z PPK.

Pracownicze Plany Kapitałowe – w jakim celu są tworzone?

Głównym celem Pracowniczych Planów Kapitałowych jest systematyczne oszczędzanie osoby ubezpieczonej (art. 3 ust. 1 przytoczonej powyżej ustawy o PPK). Zakłada się, że wypłata pieniędzy zgromadzonych w ramach PPK nastąpi po osiągnięciu przez uczestnika programu 60-tego roku życia.

Jak zapisać się do PPK?

Zapisywanie pracowników do programu emerytalnegoZgodnie z zapisami ustawy zapisani do PPK będą z automatu wszyscy pracownicy w wieku od 18 do 54 lat, z których wynagrodzenia są obecnie pobierane świadczenia emerytalne. Obowiązek zapisu ma pracodawca. Program jest realizowany następującymi etapami:

  • • od dnia 1 lipca 2019 r. obowiązkiem zapisu pracowników do PPK obarczone są duże firmy, zatrudniające minimum 250 pracowników (stan liczony na dzień 31 grudnia 2018 r.);

  • • od 1 stycznia 2020 r. do zapisu pracowników zobligowane są firmy zatrudniające przynajmniej 50 osób (stan liczony na 30 czerwca 2019);

  • • od 1 lipca 2020 r. zapisywani są pracownicy firm zatrudniających minimum 20 osób (stan liczony na dzień 31 grudnia 2019 r.);

  • • od 1 stycznia 2021 r. będą zapisywani pracownicy pozostałych podmiotów oraz jednostek z sektora finansów publicznych (liczba pracowników jest w tym etapie nieistotna).

Pracownik może w każdej chwili zrezygnować z uczestnictwa. Wystarczy, że przekaże pracodawcy formularz rezygnacji z programu.

Składki do PPK z kilku źródeł

Pieniądze gromadzone w ramach PPK pochodzą z trzech źródeł:

  • • PRACOWNIK – wpłaca on do PPK składkę podstawową w wysokości 2% wynagrodzenia oraz może dodatkowo wpłacać składkę dobrowolną w wysokości kolejnych 2% (czyli łącznie może wpłacać 4%);

  • • PRACODAWCA – wpłaca składkę podstawową w wysokości 1,5% wynagrodzenia pracownika oraz może wpłacać dodatkowo 2,5% (czyli łącznie 4%);

  • • PAŃSTWO POLSKIE – wpłaca kwotę powitalną w wysokości 250 zł oraz raz w roku 240 zł.

Czyli wpłacając maksymalne składki osoba zatrudniona może liczyć na przekazywanie na przyszłą emeryturę aż 8% bieżącego wynagrodzenia + wpłaty ze strony Skarbu Państwa.

Wypłata pieniędzy z PPK

Uczestnik programu w chwili osiągnięcia 60-tego roku życia będzie mógł samodzielnie zadecydować o sposobie zadysponowania uzbieranym w ramach PPK kapitałem. Dostępne są 4 opcje:

  • 1. Może dalej odkładać pieniądze na PPK;

  • 2. Może jednorazowo wypłacić 25% zgromadzonych środków, a pozostałą kwotę wypłacać w ratach miesięcznych przez następnych 10 lat (jest to domyślna opcja wypłaty). Zaletą tej opcji jest uniknięcie podatku od zysków kapitałowych;

  • 3. Może wypłacić jednorazowo 25% środków, a pozostałe oszczędności wypłacić w dowolnej liczbie rat (w praktyce może to być 1 rata). W tym jednak wypadku będzie naliczony podatek od zysków kapitałowych;

  • 4. Może przetransferować zgromadzone oszczędności na polisę ubezpieczeniową lub lokatę terminową.

Która opcja najlepsza? To zależy od potrzeb danej osoby. Z jednej strony brak podatku skłania do wybrania opcji drugiej. Z drugiej jednak – pieniądze będą wtedy dłużej poza zasięgiem uczestnika programu.

Zasady dziedziczenia

Art. 3 ust. 2 ustawy o PPK zakłada, że środki gromadzone w ramach planu są prywatną własnością osoby ubezpieczonej. W przypadku śmierci osoby ubezpieczonej, połowa pieniędzy zgromadzonych na jego PPK zostaje przekazana współmałżonkowi (w formie transferu na PPK, IKE lub PPE współmałżonka lub na jego wniosek w formie pieniężnej). Pozostałe 50% podlega podziałowi pomiędzy osoby uprawnione, czyli wskazanym przez zmarłego jeszcze za jego życia osobom uposażonym lub też spadkobiercom.

Jeżeli zmarły w chwili śmierci nie był w związku małżeńskim lub też posiadał rozdzielność majątkową ze współmałżonkiem, całość zgromadzonych środków przekazywana jest osobom uprawnionym (osobom uposażonym lub spadkobiercom w przypadku niepodania przez zmarłego osób uposażonych).

Wypłata pieniędzy z PPK przez współmałżonka, osoby uposażone lub spadkobierców zwolniona jest z podatku od zysków kapitałowych. Kwestię dziedziczenia środków z Pracowniczych Planów Kapitałowych reguluje art. 85 i art. 86 ustawy o PPK.