Pracownicze Plany Kapitałowe to pomysł na stworzenie dodatkowej puli pieniędzy, z której będzie zwiększać wysokość standardowej emerytury. Idea PPK zakłada, że w oszczędzaniu bierze udział nie tylko pracownik, ale także pracodawca oraz Skarb Państwa. Dzięki temu suma zaoszczędzonych pieniędzy powinna być znacznie wyższa niż w przypadku wpłacania składek tylko przez osobę ubezpieczoną. Sprawdźmy, jakie są szczegółowe zasady korzystania z PPK.
Podstawą prawną PPK jest ustawa z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U. 2018 poz. 2215), która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2019 r. Opisuje ona proces gromadzenia pieniędzy w Pracowniczych Planach Kapitałowych, zawierania umów dotyczących zarządzania nimi oraz umów o ich prowadzenie, jak również dokonywania wpłat i wypłat z PPK.
Głównym celem Pracowniczych Planów Kapitałowych jest systematyczne oszczędzanie osoby ubezpieczonej (art. 3 ust. 1 przytoczonej powyżej ustawy o PPK). Zakłada się, że wypłata pieniędzy zgromadzonych w ramach PPK nastąpi po osiągnięciu przez uczestnika programu 60-tego roku życia.
Pieniądze gromadzone w ramach PPK pochodzą z trzech źródeł:
• PRACOWNIK – wpłaca on do PPK składkę podstawową w wysokości 2% wynagrodzenia oraz może dodatkowo wpłacać składkę dobrowolną w wysokości kolejnych 2% (czyli łącznie może wpłacać 4%);
• PRACODAWCA – wpłaca składkę podstawową w wysokości 1,5% wynagrodzenia pracownika oraz może wpłacać dodatkowo 2,5% (czyli łącznie 4%);
• PAŃSTWO POLSKIE – wpłaca kwotę powitalną w wysokości 250 zł oraz raz w roku 240 zł.
Czyli wpłacając maksymalne składki osoba zatrudniona może liczyć na przekazywanie na przyszłą emeryturę aż 8% bieżącego wynagrodzenia + wpłaty ze strony Skarbu Państwa.
Uczestnik programu w chwili osiągnięcia 60-tego roku życia będzie mógł samodzielnie zadecydować o sposobie zadysponowania uzbieranym w ramach PPK kapitałem. Dostępne są 4 opcje:
1. Może dalej odkładać pieniądze na PPK;
2. Może jednorazowo wypłacić 25% zgromadzonych środków, a pozostałą kwotę wypłacać w ratach miesięcznych przez następnych 10 lat (jest to domyślna opcja wypłaty). Zaletą tej opcji jest uniknięcie podatku od zysków kapitałowych;
3. Może wypłacić jednorazowo 25% środków, a pozostałe oszczędności wypłacić w dowolnej liczbie rat (w praktyce może to być 1 rata). W tym jednak wypadku będzie naliczony podatek od zysków kapitałowych;
4. Może przetransferować zgromadzone oszczędności na polisę ubezpieczeniową lub lokatę terminową.
Która opcja najlepsza? To zależy od potrzeb danej osoby. Z jednej strony brak podatku skłania do wybrania opcji drugiej. Z drugiej jednak – pieniądze będą wtedy dłużej poza zasięgiem uczestnika programu.
Art. 3 ust. 2 ustawy o PPK zakłada, że środki gromadzone w ramach planu są prywatną własnością osoby ubezpieczonej. W przypadku śmierci osoby ubezpieczonej, połowa pieniędzy zgromadzonych na jego PPK zostaje przekazana współmałżonkowi (w formie transferu na PPK, IKE lub PPE współmałżonka lub na jego wniosek w formie pieniężnej). Pozostałe 50% podlega podziałowi pomiędzy osoby uprawnione, czyli wskazanym przez zmarłego jeszcze za jego życia osobom uposażonym lub też spadkobiercom.
Jeżeli zmarły w chwili śmierci nie był w związku małżeńskim lub też posiadał rozdzielność majątkową ze współmałżonkiem, całość zgromadzonych środków przekazywana jest osobom uprawnionym (osobom uposażonym lub spadkobiercom w przypadku niepodania przez zmarłego osób uposażonych).
Wypłata pieniędzy z PPK przez współmałżonka, osoby uposażone lub spadkobierców zwolniona jest z podatku od zysków kapitałowych. Kwestię dziedziczenia środków z Pracowniczych Planów Kapitałowych reguluje art. 85 i art. 86 ustawy o PPK.