W wieku 30 lat raczej nie myślimy o swoim zabezpieczeniu emerytalnym. Oczywiście, wiemy, że polski system emerytalny polega na odprowadzaniu obowiązkowych comiesięcznych składek z naszego wynagrodzenia. Na pewno słyszeliśmy, że w pewnym momencie wprowadzono coś takiego jak OFE i może nawet słyszeliśmy hasła w stylu „Obroń emeryturę!” głoszone przez osoby rozpoczynające protesty przeciwko likwidacji OFE. Z pewnością kojarzymy też określenia takie jak trzeci filar, czy też Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK). Jednak w znacznej mierze posiadane przez nas informacje o tym, jak dokładnie wygląda system emerytalny w Polsce są niepełne. Dlatego zebraliśmy najważniejsze wiadomości na ten temat. Przyjemnej lektury!
Emerytura jest świadczeniem pieniężnym dla osoby ubezpieczonej, która osiągnęła określony wiek emerytalny i przepracowała wymaganą liczbę lat. Wiek emerytalny ulegał zmianie się na przestrzeni lat. Od 1 października 2017 r. wiek emerytalny dla kobiet wynosi 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat. Instytucją zajmującą się w Polsce wypłatą emerytury jest ZUS, czyli Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Polski system emerytalny zakłada istnienie dwóch grup emerytów, dla których ZUS odmiennie oblicza emeryturę. Pierwszą grupę stanowią osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r., a drugą osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. Osoby z pierwszej grupy już kilka lat temu osiągnęły wiek emerytalny, najprawdopodobniej mają już więc przyznane emerytury. Dlatego skupmy się na tym, w jaki sposób wyliczana jest emerytura dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r.
Istnieje co najmniej kilka sposobów oszczędzania na emeryturę. Podstawowe z nich to:
• obowiązkowe składki emerytalne odprowadzane bezpośrednio z naszego wynagrodzenia do ZUS-u w ramach tzw. pierwszego filaru;
• składki odprowadzane w ramach OFE (drugi filar);
• trzeci filar, czyli IKE, IKZE, PPE oraz stosunkowo nowe Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK);
• indywidualne formy oszczędzania na emeryturę (lokaty, konta oszczędnościowe, samodzielnie nabywane fundusze inwestycyjne itp.).
Co miesiąc na poczet przyszłej emerytury przekazywana jest kwota w wysokości 19,52% naszego wynagrodzenia. Połowę z niej płaci pracownik, a połowę pracodawca. Składka ta w przeważającej części trafia na indywidualne konto ubezpieczonego w ZUS w ramach tzw. pierwszego filaru (12,22%). Na tzw. indywidualne subkonto w ZUS trafia 7,3% składki lub 4,38% (w przypadku pomniejszonej kwoty różnica, czyli 2,92% przekazywana jest Otwarty Fundusz Emerytalny).
Taki podział istniał dotychczas. Od 2020 r. Otwarte Fundusze Emerytalne w praktyce przestaną istnieć. Planowana jest likwidacja OFE.
Otwarte Fundusze Emerytalne, czyli OFE, istnieją w Polsce od 1999 r. Działają na podstawie ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 105). Zostały wprowadzone w celu gromadzenia środków osób ubezpieczonych na poczet wypłaty w przyszłości ich świadczenia emerytalnego. Instytucje zarządzające poszczególnymi OFE to powszechne towarzystwa emerytalne (PTE).
Od początku istnienia OFE do roku 2011 do wybranego przez osobę ubezpieczoną Otwartego Funduszu Emerytalnego trafiała cała składka przekazywana na tzw. drugi filar, czyli 7,3% wysokości naszego wynagrodzenia. W 2011 r. zmniejszono składkę przekazywaną do OFE do wysokości 2,3% wynagrodzenia. W zaledwie trzy lata później rząd Polski wprowadził kolejną zmianę polegającą na przekazaniu ponad połowy aktywów zgromadzonych w OFE do ZUS-u.
Częściowa likwidacja OFE w 2014 r. umożliwiła osobom ubezpieczonym wybranie, czy ich przyszłe składki w ramach II filaru będą przekazywane w całości (7,3%) na subkonto w ZUS, czy też w części 4,38% (w tym przypadku pozostałe 2,92% trafiało w dalszym ciągu do OFE).
Jeżeli osoby ubezpieczone podjęły decyzje o pozostaniu w OFE, to od 1 kwietnia do 31 lipca 2014 r. musiały złożyć stosowne oświadczenie. Osoby rozpoczynające pracę na wybór miały 4 miesiące.
W 2020 r. system emerytalny w Polsce czeka kolejna zmiana. Rząd Polski zamierza wprowadzić kolejną reformę oznaczającą w praktyce koniec OFE. Zgodnie z założeniami środki zgromadzone w OFE zostaną przekazane na prywatne IKE (ta opcja będzie związana z opłatą przekształceniową 15%) lub na tzw. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w ramach I filaru. Docelowe miejsce przeniesienia środków wybierze osoba ubezpieczona.
Emerytura to temat istotny dla każdego z nas. O swojej przyszłości emerytalnej warto pomyśleć już na początku rozpoczęcia pracy. Im więcej czasu nam pozostało do emerytury, tym wyższą kwotę oszczędności jesteś w stanie zgromadzić.
Dlatego obecnie warto wykorzystać hasło „Obroń emeryturę!” w celu stworzenia własnego systemu oszczędzania. Może warto wykorzystać tzw. trzeci filar i nie rezygnować z PPK (Pracownicze Plany Kapitałowe to rozwiązanie, z którego osoba ubezpieczona może zrezygnować)? A może lepiej kupić mieszkanie na kredyt, a w czasie emerytury korzystać z dochodu z wynajmu? A może po prostu załóż konto oszczędnościowe i systematycznie wpłacają na nie pewne kwoty pieniędzy z myślą o wydatkach na emeryturze? Emerytura przyjdzie do Ciebie wcześniej czy później, dlatego pomyśl o niej już dzisiaj!